Program słuchowy

Pomocny protokół słuchowy Safe and Sound w autyzmie i innych zaburzeniach

Autyzm ma wiele objawów, ale charakteryzuje się głównie problemami z komunikacją, mową, rozumieniem oraz trudnościami w nawiązywaniu relacji z innymi ludźmi.

Komunikacyjne i społeczne problemy 
w autyzmie są powiązane z problemami wynikającymi z układu zaangażowania społecznego, co według teorii poliwagalnej objawia się:

  • Brakiem właściwej prozodii głosu,
  • Nadwrażliwością słuchową,
  • Zaburzeniami przetwarzania słuchowego,
  • Trudnościami z nawiązaniem kontaktu wzrokowego,
  •  Zminimalizowaną mimiką twarzy – osoba 
z autyzmem często jest odbierana jako osoba 
z kamienną twarzą,
  • Trudnymi zachowaniami,
  • Problemami emocjonalnymi – atakami złości itd.

Program Safe and Sound jest nieinwazyjnym, intensywnym protokołem słuchowym mającym na celu redukcję stresu i rozdrażnienia, poprawę przetwarzania słuchowego oraz niwelowanie socjalnych trudności. Jego potrójne działanie opiera się na:

  • Treningu mięśni ucha środkowego
  • Stymulacji nerwów czaszkowych i nerwu błędnego
  • Modulacji Autonomicznego Układu Nerwowego

Program wykorzystuje specjalnie filtrowaną muzykę np. dla dzieci jest to muzyka Disney’a, która jest słuchana przy pomocy słuchawek nausznych.

Zadaniem specjalnie filtrowanej muzyki jest szkolenie sieci neuronowej związanej ze słuchaniem w celu skupienia się na zakresie częstotliwości ludzkiego głosu. 

Jest to powiązane z teorią poliwagalną, gdzie zostało udowodnione, że ludzki głos i jego prozodia (intonacja) umożliwia nam poczucie bezpieczeństwa.

Założeniem protokołu jest wprowadzenie muzyką dziecka w stan błogości i radości. Dzięki temu będzie mniej zestresowane i bardziej otwarte na naukę oraz kontakty społeczne. 

Problemy dotyczące osób z autyzmem, w których może pomóc protokół Safe and Sound (SSP):

  • Zaburzenia przetwarzania słuchowego – 80% dzieci z autyzmem zmaga się z nieprawidłowym przetwarzaniem dźwięków łoże(Autism Speak, 2018). Zaburzenia objawiają się problemami z nauką, pamięcią, mową, koncentracją, nieadekwatną reakcją na dźwięki, zatykaniem uszu itd.
  • 60% dzieci z autyzmem ma dysfunkcję nerwów czaszkowych: V i VII.
  • Obserwacje kliniczne i badania wykazały, że dzieci z autyzmem często wykazują cechy niskiej aktywności nerwu błędnego, takie jak słaba mimika i intonacja, trudności z wokalizacją i percepcją mowy, zmniejszona reakcja na własne imię i nazwisko oraz społeczne informacje słuchowe oraz niska wyjściowa aktywność przywspółczulna serca (Yu Jin and Jian Kong, 2019).
  • Większość dzieci z autyzmem ma nieprawidłowo funkcjonujący Autonomiczny Układ Nerwowy, co związane jest z zaburzeniami całego organizmu (Estévez M, 2013).

Oprócz wymienionych obok problemów, wiele osób z autyzmem zmaga się z dodatkowymi chorobami metabolicznymi, mitochondrialnymi, genetycznymi, psychicznymi i neurologicznymi.

Protokół słuchowy został stworzony głównie dla osób z autyzmem, ale może pomóc przy innych problemach takich jak:

  • Przeżyta trauma
  • ADD/ADHD
  • Problemy z pamięcią
  • Problemy z koncentracją i skupieniem
  • Problemy ze snem
  • W problemach nastrojowych – wahania nastroju, poczucie beznadziei i depresji
  • W problemach socjalnych i relacjach np. nadmierna wstydliwość
  • Problemy ze zrozumieniem mowy
  • Problemy z płynnością wymowy
  • Ekspozycja na długotrwały stres i nieradzenie sobie z nim itd.

Badania naukowe

Efektywność programu została wielokrotnie potwierdzona przez osoby biorące udział w interwencji, ale co ważniejsze, również poprzez badania naukowe. Na uwagę zasługują badania kliniczne z udziałem dzieci z autyzmem.

Głównymi znaczącymi efektami interwencji była lepsza kontrola emocjonalna, poprawa zachowania oraz poprawa rozumienia, słyszenia i przetwarzania słuchowego.

W badaniu z 2013 roku duża grupa dzieci ze spektrum autyzmu została poddana interwencji słuchowej.

W badaniu tym oceniono procesy leżące u podstaw dwóch typowych objawów (tj. problemów z regulacją stanu i deficytów w przetwarzaniu słuchowym) związanych z diagnozą zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Wykazano, że specjalnie zmodyfikowana muzyka poprawiła zdolności przetwarzania słuchowego i zwiększyła regulację serca przez część brzuszną nerwu błędnego.

Badanie z 2014 roku, w którym sprawdzono skuteczność interwencji słuchowej z udziałem dzieci, u których zdiagnozowano autyzm.

Przeprowadzono dwa eksperymenty:

  • porównanie zmian przy założeniu słuchawek bez muzyki oraz przy założeniu słuchawek z filtrowaną muzyką.
  • porównanie zmian przy założeniu słuchawek z muzyką bez filtracji oraz przy założeniu słuchawek z interwencją słuchową.

Wykazano, że program, w przeciwieństwie do warunków kontrolnych, selektywnie zmniejszył nadwrażliwość słuchową. Odkrycia te są zgodne z teorią poliwagalną, która podkreśla rolę mięśni ucha środkowego w komunikacji społecznej.

Mięśnie ucha środkowego

“Aby nauczyć się mówić, najpierw musimy być w stanie usłyszeć i zrozumieć język mówiony”. Dr Stephen Porges.

Zarówno mięsień strzemiączkowy, jak i mięsień napinacza błony bębenkowej pomaga nam wyciszyć pewne odgłosy, dźwięki.

Jeśli nie działają prawidłowo, mamy trudności z filtrowaniem głosu ludzkiego z innych dźwięków z otoczenia. Doświadczenie to może być bardzo nieprzyjemne (tzw. życie na lotnisku) lub nawet bolesne (zatykanie uszu).

Poprzez ćwiczenie mięśni ucha środkowego podczas protokołu SSP poprawia się przetwarzanie słuchowe z czym związana jest redukcja niepotrzebnych szumów/hałasów oraz lepsze wysłuchanie i zrozumienie mowy ludzkiej.

Nerwy czaszkowe

Dr Porges skupił się na problemach związanych ze słuchaniem i przetwarzaniem ludzkiej mowy, co związane jest z prawidłową pracą dwóch nerwów czaszkowych: trójdzielnego (V) i twarzowego (VII).

Oto, co jest ważne w pracy tych dwóch nerwów w przypadku zdolności do słyszenia 

i rozumienia mowy:

  • Nerw V kontroluje napięcie mięśnia napinacza błony bębenkowej, dzięki czemu filtrowane są niskie dźwięki z otoczenia.
  • Nerw VII dochodzi do niewielkiego mięśnia w uchu środkowym – do mięśnia strzemiączkowego. Jeśli nie działa prawidłowo, wtedy nie są zmniejszone natężenia dźwięków o częstotliwości wyższej lub niższej od kobiecego głosu. Jest ograniczona możliwość skupienia się na tym głosie mając w tle inne dźwięki. Dodatkowo nerw VII kontroluje mięśnie twarzy. Jego dysfunkcja objawia się słabą mimiką twarzy, jest ona jakby kamienna.

Nerw Błędny

SSP moduluje autonomiczny układ nerwowy, trenuje mięśnie ucha środkowego oraz stymuluje nerwy czaszkowe, w tym również błędny.

Dr Porges twierdzi, że „to, co słyszysz i jak to słyszysz, wpływa na reakcję ciała”

Wyobraźmy sobie jak reagujemy na przyjemny i przyjazny głos, a jak nasz organizm reaguje na nisko brzmiące wrogie słowa…

Słuchanie jest bardzo połączone z nerwem błędnym, który jest uznawany za wewnętrzne centrum kontroli organizmu. Nerw błędny przetwarza sygnały i wskazówki z otaczającego nas świata i odpowiednio reaguje na nie.

Patrzymy, mówimy i słuchamy za pomocą tego samego systemu. 

Kiedy głos się zmienia, ciało reaguje. Kiedy uczymy się skupiać na częstotliwościach dźwięków ludzkiej mowy za pomocą programu SSP, nerw błędny zostaje pobudzony, a stan poczucia bezpieczeństwa i spokoju staje się dostępny.

Stany autonomicznego układu nerwowego w autyzmie

Nasze reakcje są powiązane z tym, w jaki sposób odczytujemy otoczenie. Jeśli czujemy się bezpieczni włącza się układ parasympatyczny, którego aktywacja jest konieczna w przypadku spotkań towarzyskich czy nawet wyższych odczuć miłości i wdzięczności. Tylko w tym stanie mamy możliwość się zrelaksować, na spokojnie słuchać drugiego człowieka i zrozumieć jego poglądy.

Jeśli organizm odczytuje, że jest w niebezpieczeństwie, wtedy dochodzi do aktywacji walcz / uciekaj lub zamrożenia. W tych stanach nie możemy się uczyć, siedzieć spokojnie, trawić jedzenia, spać czy nawet się zrelaksować.

Pacjenci z autyzmem bardzo często znajdują się w stanach walcz/uciekaj, nie mogą usiąść na miejscu, ciągle biegają, rzucają, coś muszą robić…Może też zadziać się odwrotnie, kiedy znajdą się w stanie wycofania czyli wtedy widzimy, że nie reagują na nasze słowa, siedzą zamyśleni i cichutko robią swoje i tylko swoje rzeczy. Może zdarzyć się również sytuacja, której nie rozumie większość zdrowych ludzi, kiedy to osoba z autyzmem bez wyraźnego powodu nagle zaczyna krzyczeć, płakać i wpadać w panikę lub reagować nieadekwatnie do sytuacji.

Znajdując się w stanach odczytywanych jako niebezpieczne, osoby z autyzmem nie mają możliwości przebywania w stanie zaangażowania społecznego.

Program słuchowy SSP ma za zadanie wyłączenie nieuzasadnionych stanów walki z zagrożeniem i włączenie stanu, w którym możliwe są bardziej prospołeczne zachowania. Słuchanie interwencji umożliwia wejście w tak pożądany stan zaangażowania społecznego.

„Specjalnie przetworzone playlisty muzyczne są częścią programu SSP i wszystkie pomagają „przygotować” układ nerwowy, wystawiając go na działanie różnych częstotliwości dźwięku. Słuchanie tych list odtwarzania przez słuchawki nauszne pomaga układowi nerwowemu łatwiej osiągnąć równowagę lub „homeostazę”.”

Po uspokojeniu układu nerwowego inne terapie są skuteczniejsze, ponieważ osoba jest w stanie przywspółczulnym (bezpiecznym samopoczuciu) i może znacznie efektywniej przetwarzać wszystko wokół siebie.

Informacje techniczne

  1. Program odsłuchujemy online, w słuchawkach nausznych w domu.
  2. Codziennie odsłuchujemy 30 minut programu w najbardziej odpowiednim czasie.
  3. Program trwa od 20 do 30 dni. Powtórka po 2-3 miesiącach.
  4. Dostęp do programu trwa dwa miesiące.
  5. Dostęp jest dla dziecka oraz matki/ojca. Zdecydowaliśmy się dać podwójny dostęp, ponieważ wiemy jaki stres przeżywają rodzice dzieci z problemami, a dodatkowo zrelaksowany i pozytywny rodzic ma niesamowicie dobry wpływ na powodzenie interwencji.
  6. Cena: 849 zł – www.mitoterapia.com
  7. W cenę wliczone są darmowe 15 minutowe konsultacje w trakcie trwania interwencji*.

Źródła:

  1. Zdjęcia: https://pl.freepik.com/psd/technologia, https:// pl.freepik.com/zdjecia/muzyka,
  2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3610863/
  3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4117928/
  4. https://integratedlistening.com/ssp-safe-sound-protocol/
  5. https://www.stephenporges.com
  6. https://www.autismspeaks.org/expert-opinion/autism-and- auditory-processing-disorder-whats-connection
  7. Estévez M, “Autism Spectrum Disorder (ASD) and the Autonomic Nervous System”, 2013
  8. Yu Jin and Jian Kong, „Transcutaneous Vagus Nerve Stimulation: A Promising Method for Treatment of Autism Spectrum Disorders”, 2019
  9. Stephen Porges, Teoria poliwagalna, 2020
  10. Stanley Rosenberg, Terapeutyczna moc nerwu błędnego, 2019

Copyrights, Dominika Futyma, Mitoterapia, 2020.

*Tekst nie stanowi oferty handlowej zgodnie z prawem handlowym. MitoTerapia zastrzega sobie prawo do zmian.